کتاب الکترونیکی: ارسطو (متافیزیک مابعد الطبیعه) اثر محمدحسن لطفی

گاهی گذرا به مطالب اصلی متافیزیک ارسطو

به طور کلی برجسته ترین ویژگی ارسطو این است که وی فیلسوفی «مساله اندیش» است. پس از طرح مساله از سوی خودش یا از سوی دیگران، وی از دیدگاهها و از نقطه های آغاز معین به آنها می پردازد و پاسخ می دهد یا گاه پاسخ نهایی را به جای دیگر و زمانی دیگر احاله می کند. چنانکه اشاره کردیم، درباره این کتابها و زمان بندی مطالب آنها در میان ارسطو شناسان اختلاف نظر بسیار است. اما این اختلافها را می توان طبیعی دانست. خود ارسطو نیز در جایی از همین مجموعه می گوید

«اگر کسانی که تا بیشترین حد ممکن حقیقت را نگریسته اند –و اینان کسانی اند که بیشتر از همه جویا و دوستدار آن اند- دارای چنین عقایداند و این گونه درباره حقیقت اظهار نظر می کنند، چگونه نشاید که مبتدیان تفلسف دل و جرات را ببازند ؟!».

چون ما در جست و جوی این علم هستیم پس باید تحقیق کنیم که مبادی و عللی که علم به آنها حکمت است چه قسم علل و مبادی هستند. برای یافتن پاسخی روشن باید مفهوم هایی را که از حکیم ( = فیلسوف) در ذهن داریم پیش چشم بیاوریم.
اولا ما بر این عقیده ایم که حکیم همه چیز را، تا آن حد که ممکن است، میداند هرچند علم تفصیلی درباره یکایک اشیا ندارد.
ثانیا، کسی را حکیم میدانیم که قادر است امور دشواری را که شناختن آنها برای مردمان آسان نیست یاد بگیرد (ادراک حسی میان همه مشترک است و از این رو در یافتن به حسی آسان است و نشانه حکمت نیست.)
بعلاوه. کسی را حکیم مینامیم که در همه رشته های علوم دقیقتر از دیگران است و درباره علل بهتر از همه می تواند به دیگران آموزش بدهد.
از این گذشته ما بر آنیم که در میان علوم هم، علمی که برای خودش و تنها……